انتشار
1397/07/21

حسابرسی سنتی در مقایسه با روشها و ابزار حسابرسی مبتنی بر کامپیوتر

با توسعه شرکت ها و افزایش روز افزون حجم عملیات آنها، ریسک حسابرسی افزایش یافته...

با توسعه شرکت ها و افزایش روزافزون حجم عملیات آنها، ریسک حسابرسی افزایش یافته و انجام آزمون های محتوای گسترده (سندرسی و دیگر رو شهای حسابرسی) با مشکل روبهرو شده است. در حقیقت با افزایش حجم سندهای تولیدشده و تغییر مداوم قوانین و مقررات مالی و اداری، ریسک کشف خطا به وسیله کنترل نمون های اسناد و مدارک افزایش پیدا کرده است؛ در حالی که با استفاده از روشهای حسابرسی مبتنی بر کامپیوتر، تجزیه وتحلیل حجم انبوهی از داده ها )و یا تمامی داد هها( در مدت زمان کوتاهی ممکن شده و خطاها، تقلبها و سوءاستفادهها با سهولت بیشتری کشف می شود. طراحی یک فرایند حسابرسی کامپیوتری خوب، کار سادهای نیست؛ اما با این طراحی، حسابرس به تمامی تراکنش های مورد نظر خود دسترسی یافته و می تواند به طور مستمر در سالهای بعد از آن بهره مند شود.

 

از جمله فواید روشهای حسابرسی مبتنی بر کامپیوتر اینست که حسابرس میتواند بهطور مستمر برای ریسکهای خاص، آزمایشهایمورد نظر خود را به روش های مختلف و روی تمامی دادههای در اختیار، انجام دهد. برای مثال، حسابرسان امریکایی در یک شرکت بیمه ای قصد داشتند نسبت به ادعای مبالغ پرداخت نشده پس از پایان تاریخ انقضای بیمهنامه، اطمینان حاصل کنند. پیدا کردن این ریسک با استفاده از رو شهای حسابرسی سنتی، کار بسیار دشواری بود. از آنجایی که شرکت بیمه طبق ادعا ممکن بود میلیون ها درخواست خسارت داشته باشد، شانس کشف این که در یک انتخاب تصادفی 30 الی 50 موردی، درخواست خسارتی که پس از پایان بیمه نامه، اقدامی روی آن صورت گرفته باشد، بسیار بعید بود. حسابرسان با استفاده از ابزار حسابرسی کامپیوتری،به راحتی توانستند درخواس تهای خسارتی را که پس از پایان تاریخ انقضای بیمه نامه پرداخت شده بود، بیابند. با این بررسی آنها توانستند تعیین کنند که چه ادعاهای نامناسب و یا درخواستهایی پس از پایان مدت قرارداد بیمه نامه پرداخت شده است. همچنین با استفاده از ابزار تحلیلی کامپیوتری توانستند کشف کنند که چرا کنترل های لازم برای جلوگیری از این مشکل وجود ندارد. شاید این موضوع برای حسابرسان سنتی چندان اتفاق نیفتاده باشد؛ اما برای حسابرسان مجهز مواردی ،» ابزار حسابرسی کامپیوتری « به دانش استفاده از همچون ادعای پرداخت خسارت پس از پایان تاریخ بیمه نامه بارها تکرار شده است. در نمونه یادشده، حسابرسان توانستند با استفاده از نرمافزار مبلغ دقیق پرداخت یهایی که شرکت بیمه به اشتباه پرداخت کرده بود را به دلار مشخص کنند. افزون بر این، حسابرسان توانستند دلیل این پرداخت اشتباه را نیز تعیین کنند. دلیل این بود که بیمهپرداز حق بیمه خود را همچنان بدون توجه به پایان تاریخ بیمه نامه پرداخت میکرد و شرکت بیمه هم بدون کنترل تاریخ انقضا و براساس پرداخت حق بیمه، درخواست خسارت را پرداخت می کرد. در حقیقت، سیستم های طراحی شده در آن شرکت براساس پرداخت اقساط بیمه نامه، اعتبار آن را بررسی م یکردند و شرط تاریخ انقضای قرارداد، کنترل نمی شد. کدام یک از گزارشهای زیر برای گزارش حسابرسی بهتر است و کیفیت کار را نشان می دهد )نمونه گزارش برای نمونه یادشده(: حسابرس 50 مورد سند پرداخت خسارت را بررسی کرد که « ؛» یک مورد آن، به اشتباه انجام شده بود یا با استفاده از حسابرسی مبتنی بر کامپیوتر،تمامی اسناد « پرداخت خسارت بیمه ای سال گذشته مورد بررسی قرار پرداخت شرکت X گرفت. در این بررسی مشخص شد که ریال ب هاشتباه و پس از پایان قرارداد بیمه نامه Y بیمه به مبلغ .» پرداخت شده است باید توجه داشت که بررسی اسناد با استفاده از ابزار عمومی حسابرسی کامپیوتری محدود به اطلاعات ذخیره شده در فایلها و مطابق با الگوی منظم ارائه شده است. با این روش، داد ههای بسیاری نیز هرگز کشف نمی شوند.
داده های ذخیره شده به طور معمول دارای نواقص، ضعف در طبقه بندی و سهولت نداشتن در دستیابی بوده و دلیل آن هم نبود یکپارچگی در الگوی داده ای آن هاست.

 

بسیاری از سیستم های اطلاعاتی که باید مورد آزمون حسابرس قرار بگیرند، همچنان جزیرهای هستند و به طور یکپارچه طراحی نشدهاند. این موضوع نیازمند تسلط کامل گروه حسابرسی به الگو های داده ای این سیستم ها در واحدهای مورد رسیدگی است تا بتوانند روش های بازیابی داده را از بان کهای اطلاعاتی به درستی شناسایی و پیاده سازی کنند. بنابراین گروه حسابرسی که قصد دارد به روش حسابرسی مبتنی بر کامپیوتر عمل کند، باید خود را به دانش روش ها و ابزار تخصصی حسابرسی کامپیوتری مجهز کند.


این موضوع شاید یک اجبار برای حسابرسان نسل آینده باشد و بدون داشتن مهارت این دانش، نتوانند فرایند حسابرسی خود را تکمیل کنند.